|
|
Het wetsvoorstel Nieuwe procedure vaststelling
verkiezingsuitslagen is vandaag (dinsdag 14 juni) door de Eerste Kamer
aanvaard. Belangrijkste doel van dit wetsvoorstel is het
creëren van mogelijkheden om tijdig voor de vaststelling van
de uitslag van een verkiezing eventuele (tel)fouten te
constateren en op een transparante en controleerbare manier
te corrigeren. De nieuwe wet treedt per 1 januari 2023 in
werking en geldt daarmee bij de gecombineerde provinciale
staten- en waterschapsverkiezingen in maart van dat jaar.
Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties: “Dit wetsvoorstel zorgt voor een
belangrijke verbetering in de procedure voor de vaststelling
van de uitslag van verkiezingen. Er komt meer gelegenheid
voor het corrigeren van eventuele (tel)fouten, en het
telproces wordt beter controleerbaar.”
Gemeentelijk stembureau
Straks wordt in elke gemeente voor elke verkiezing door het
college van burgemeester en wethouders een gemeentelijk
stembureau (GSB) ingesteld om de verkiezingsuitslag op
gemeenteniveau vast te stellen. Gemeenten krijgen de keuze
uit 2 manieren van het tellen van de stemmen. Het tellen van
de stemmen is altijd openbaar.
Eerste manier
De eerste manier is dat de
stembureaus op de avond van de stemming een complete telling
uitvoeren. Het GSB controleert de volgende dag, in het
openbaar en op een centrale locatie, de processen-verbaal
van alle stembureaus, en telt de stemmen opnieuw als het
stembureau fouten heeft gemaakt, of als er onverklaarde
telverschillen zijn.
Tweede manier
De tweede manier is dat de stembureaus
op de avond van de stemming alleen tellen hoeveel stemmen er
op elke partij zijn uitgebracht. De stemmen op de kandidaten
worden nog niet geteld. Dat gebeurt de volgende dag, door
het GSB, in het openbaar en op een centrale locatie met een
nieuwe ploeg tellers. Dit wordt ook wel centraal
tellen genoemd.
Nadat het GSB de uitslag op gemeenteniveau heeft
vastgesteld, worden alle processen-verbaal gepubliceerd op
de gemeentelijke website. Zo kunnen belangstellenden nagaan
hoe er in hun stembureau is gestemd. Als zij fouten
ontdekken in een of meer processen-verbaal, kunnen zij die
melden bij het centraal stembureau. Het centraal stembureau,
dat ook een aantal controletaken krijgt, kan het GSB
opdragen om eventuele fouten te corrigeren. Nadat dit is
gebeurd, stelt het CSB de uitslag van de verkiezing vast.
Gemeenten zullen jaarlijks ruim € 3 miljoen extra ontvangen
voor de uitvoering van dit wetsvoorstel.
Verkiezingskandidaten niet langer lid van stembureau
Met deze wet is ook geregeld dat kandidaten die meedoen aan
een verkiezing niet langer lid kunnen zijn van een
stembureau voor diezelfde verkiezing. Daarmee wordt (de
schijn van) verstrengeling van persoonlijke belangen
tegengegaan. Ook zittende leden van het orgaan waarvoor de
verkiezing wordt gehouden kunnen niet langer lid zijn van
een stembureau. Zo wordt voorkomen dat zij een oordeel
moeten vellen over het verloop en de geldigheid van een
verkiezing waarbij zij zelf betrokken waren.
Daarnaast wordt de termijn tussen de dag van de stemming en
de eerste samenkomst van de nieuwgekozen leden van het
orgaan waarvoor de verkiezing is gehouden, verlengd van 8
naar 14 dagen. Deze verlenging is nodig om iedereen die een
rol heeft in het proces van uitslagvaststelling, de
gelegenheid te geven om zijn of haar taken goed te
vervullen.
|
|
