HHNK: Klimaatverandering, stijgende energiekosten, verbreding taak Structurele kostenstijging vergt meer waterschapsbelasting

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is verantwoordelijk voor de bescherming van het beheergebied tegen overstromingen en wateroverlast, voor gezond oppervlaktewater en voor de zuivering van het rioolwater. Taken die steeds meer inspanning en geld vergen. Vanwege klimaatverandering, hogere eisen aan de waterkwaliteit, hogere arbeidskosten en hogere energieprijzen. De waterschapsbelasting stijgt daardoor structureel, ook voor huishoudens. Woensdag 15 november ging het Algemeen Bestuur akkoord met de begroting van 342,4 miljoen euro.   2022 was met de inval van Rusland in Oekraïne en de daardoor extreem stijgende energieprijzen en totale onzekerheid over grondstoffen en veiligheid een uitzonderlijk jaar. De kosten van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) stegen ook enorm, maar het was onduidelijk hoe structureel die kostenstijging was. Bovendien stegen alle prijzen hard als gevolg van ongekende inflatie en was er nog geen sprake van loonstijgingen. Daarom besloot HHNK vorig jaar de kostenstijging niet volledig via de waterschapsbelastingen te compenseren. Voor de incidenteel hogere energiekosten zijn de reserves aangesproken.  Nu blijkt dat voor energie, grondstoffen en arbeid de kostenstijging structureel is, moeten de belastingen worden verhoogd. In totaal gaat het om 10,7% verhoging, wat overigens niet betekent dat iedereen een 10,7% hogere aanslag ontvangt.   Hogere waterzuiveringsheffing De kosten van de zuivering van het rioolwater stijgen. Het is een energie-intensief proces waarbij gebruik wordt gemaakt van chemicaliën, waarvan de kosten maar blijven stijgen. Ook worden er innovaties doorgevoerd waardoor meer medicijnresten uit het water worden gezuiverd. Ten opzichte van 2022 zijn de kosten met wel 20% gestegen. Aangezien huurders vooral waterzuiveringsheffing betalen, is de relatieve stijging van hun waterschapsbelastingen het hoogst. Een meerpersoonshuishouden betaalt over 2024 ruim 10% meer dan vorig jaar en komt uit op € 330,-. De stijging per maand is ongeveer € 2,50. Een eenpersoonshuishouden betaalt komend jaar € 1,33 meer dan in 2023. Goed nieuws is dat komend jaar in Oosthuizen de eerste Nereda-zuivering in het gebied wordt opgeleverd, een 50% energiezuiniger systeem. In deze vernieuwing van rioolwaterzuiveringsinstallaties wordt nu geïnvesteerd om in de toekomst duurzamer en goedkoper te opereren.      Risico gestuurd beheer keringen en gemalen Voor woningeigenaren gaat de waterschapsbelasting ook omhoog, maar relatief iets minder. Zij betalen naast de zuiveringsheffing een groter aandeel in de watersysteemheffing. Het beheer van het waterpeil wordt ook duurder, een proces dat met wateroverlast én droogte extra wordt belast, maar die kosten stijgen minder hard. En HHNK investeert in het verzamelen van actuele, betrouwbare, toegankelijke en veilige informatievoorziening. Daarmee zorgt het hoogheemraadschap voor optimaal inzicht in de onderhoudsstaat van bijvoorbeeld gemalen, dijken en sluizen zodat storingen zoveel mogelijk worden voorkomen. Dat wordt risicogestuurd assetmanagement genoemd en gaat gepaard met uitgaven aan drones en sensortechnologie. Deze investering moet de kosten in de toekomst juist temperen omdat onderhoud gerichter en preventief kan plaatsvinden. Bij het beheer van keringen en gemalen heeft HHNK te maken met onder meer gestegen kosten van bouwmateriaal en personeel. Dit soort kostenstijgingen bezorgen woningeigenaren gemiddeld 9% extra aan waterschapsbelasting. Wie een huis met een WOZ-waarde van € 285.000,- heeft, betaalt zo'n € 426,-. Een maandelijkse stijging van ongeveer € 3,-.   Klimaatbestendige leefomgeving Ook de personeelskosten van HHNK zijn gestegen. Natuurlijk een loonstijging om de inflatie enigszins te compenseren, maar er is ook structureel uitbreiding nodig. De taken van de waterschappen worden breder. Klimaatverandering vraagt niet alleen om robuuste dijken en een betrouwbaar watersysteem maar ook om klimaatbestendige inrichting van de leefomgeving. Als adviseur neemt HHNK daarin een nieuwe taak op zich. Het betekent dat HHNK een andere rol krijgt in de ruimtelijke ordening wat veel vraagt van de organisatie. Andere inrichting van processen, inwerken in nieuwe competenties en kennis, toegankelijk aanbod van informatie en er is een noodzaak integrale visies voor het beheergebied te ontwikkelen.   Verdere verduurzaming Ook in 2024 wordt voortgang gemaakt met het Klimaat- en energieprogramma. En opgewekt biogas op de rioolwaterzuivering (rwzi) van Beverwijk wordt omgezet in groen gas. Met de laatste 17.000 zonnepanelen die in Den Helder worden geplaatst, beschikt HHNK over 85.000 zonnepanelen op de rwzi-terreinen en daken van diverse eigen gebouwen waarmee ruim 25.000 MWh aan zonne-energie opgewekt. De eigen elektriciteitsopwekking wordt daarmee ruim 60.000 MWh, zo'n 75% van het totale eigen gebruik. Er zijn plannen om naast de twee eerder aangeschafte windturbines ook op de eigen terreinen windenergie op te gaan wekken en zo naar 100% opwek van het eigen gebruik te groeien. Zo zet het hoogheemraadschap elk jaar stappen richting volledig CO2-neutrale bedrijfsvoering.   Eerste begroting nieuw bestuur Na de waterschapsverkiezingen in maart is het nieuwe dagelijks bestuur van HHNK op 16 mei gestart. De onzekere tijden met stijgende kosten op alle vlakken hebben geresulteerd in een begroting zonder al te grote verassingen. Portefeuillehouder financiën Simon Ruiter: "We kunnen er niet omheen dat de kosten structureel stijgen. Dat geldt overal en dus ook voor HHNK. Helaas zorgt dat voor een stijging van de lasten voor de inwoners. We hebben ons best gedaan die stijging zo beperkt mogelijk te houden."